Kerstvakantie

Vandaag geen les wegens alle drukte rond de kerst op scholen. Ik wens jullie allemaal hele fijne feestdagen en een fijne vakantie! De lessen beginnen weer op donderdag 8 januari! Tot dan!
En voor als je nog thuis aan yoga wil doen zie je hieronder een link naar een filmpje van de zonnegroet. Veel plezier ermee.
http://weethetsnel.nl/instructie/384-Hoe-voer-ik-de-yoga-Zonnegroet-A-uit

Kerstles

De laatste les voor de kerstvakantie. Een kerstles dus. In het midden staat een kerstboompje. Daarin hangen allemaal kerstballen. Aan elke kerstbal zit een kaartje met daarop een yogahouding. Om de beurt mogen de kinderen een kerstbal uitkiezen en dan doen we de bijbehorende houding. We zijn niet aan alle ballen toegekomen maar hebben er toch heel wat gedaan. We zijn begonnen met een serie houdingen achter elkaar om lekker warm te worden. Een soort zonnegroet met allerlei variaties erin. Daarna mochten ze een kerstbal kiezen. We hebben allerlei houdingen gedaan zoals de brug, de kaars en een combinatie van die twee in tweetallen. We hebben de boom gedaan in tweetallen en met de hele groep, we hebben de druyoga zonnegroet gedaan, de hartenkrijger, het rendier, de staande vooroverbuiging in tweetallen, de "wild thing" en nog veel meer. Veel oefeningen in tweetallen of met z'n allen. Voor we in Savasana gingen hebben we nog een korte meditatie oefening gedaan met de klankschaal. Daarna lekker in Savasana met mooie muziek aan.

Pietenles

Welke kleur de pieten ook mogen hebben, ze blijven de gangmakers van het Sinterklaasfeest. Zonder pieten zou het maar een saaie boel zijn! Deze les gaat helemaal over pieten-kunsten.
We beginnen met over de daken springen, een kruiwagen race en bokspringen. Dan moeten de pieten samenwerken door een pakje zo snel mogelijk op verschillende "yoga"manieren door te geven. Dan gaan ze vanuit verschillende yogahoudingen pakjes in de schoorsteen mikken. Dat valt nog niet mee! Pieten moeten de pakjes ook goed kunnen overgooien. We gooien de pakjes in tweetallen op verschillende manieren over. Ook doen we nog wat pieten-acrobatiek. Zoals de hond met één arm en één been, de L-houding tegen de muur, en de kraai. Tot slot lekker uitrusten van alle inspanningen. Een korte bodyscan en dan lekker Savasana.
Als creatieve activiteit: Zie de maan schijnt door de bomen.

Thanksgiving

Thanksgiving is een feest in Amerika waarbij er dankbaarheid wordt getoond. Oorspronkelijk i.v.m. de oogst en religie, tegenwoordig in algemene zin. Het is een familiefeest waarbij er traditioneel kalkoen gegeten wordt. Deze les gaan wij ook eens stil staan bij waar we allemaal dankbaar voor zijn. We beginnen de les met de zonnegroet. We zijn dankbaar voor de zon. De zon zorgt ervoor dat alles hier op aarde kan groeien en bloeien en we genieten ervan als de zon schijnt.
Waar zijn we nog meer dankbaar voor in de natuur? We zijn dankbaar voor de bomen, water en lucht. Bij al deze dingen doen we één of meerdere houdingen. Bij lucht doen we een ademhalingsoefening waarbij we de inademing en de uitademing even lang maken door te tellen. Vier tellen in en vier tellen uit. We praten even over wat dat met je gedachten doet.
Thanksgiving is een feest dat je samen met je familie en vrienden viert. We staan even stil voor welke mensen in ons leven we dankbaar zijn. Dan doen we allemaal houdingen in tweetallen of met de hele groep. Elke keer met een ander maatje. Dan doen we nog het spel "in de knoop, uit de knoop". We sluiten de les af met een dankbaarheidsmeditatie. Tijdens deze meditatie begeleid ik ze nogmaals langs dingen om dankbaar voor te zijn. Ze mogen ook bedenken voor welke eigenschappen van zichzelf ze dankbaar zijn. Dan mogen ze een dankbaarheidsboompje maken met blaadjes eraan waarop ze schrijven waar ze dankbaar voor zijn. Dit boompje kan thuis aangevuld worden of door henzelf of door familieleden die ook opschrijven waar ze dankbaar voor zijn.

De dag van de rechten van het kind

Gisteren was het de dag van de rechten van het kind. Een mooie aanleiding om daar aandacht aan te besteden tijdens de les. In 1989 zijn deze rechten vastgelegd in een verdrag door de Verenigde Naties. Er zijn 193 landen die dit verdrag hebben ondertekend waaronder ook Nederland. Dat betekent dat deze landen zich houden aan dit verdrag. Om te zorgen dat dit ook daadwerkelijk gebeurt, wordt dit gecontroleerd door het kinderrechtencomité. Zij controleren de landen en rapporteren dit weer aan de Verenigde Naties. Er staan heel veel rechten voor het kind in dit verdrag. Voor deze les heb ik er een paar uitgekozen. Bij elk recht doen we een spel, houding of serie houdingen.
1. Kinderen moeten worden beschermd tegen mishandeling en uitbuiting. We doen de dankbaarheid-serie omdat we dankbaar zijn dat het hier in Nederland goed in de gaten wordt gehouden. Een serie houdingen met veel hartopeners erin.
2. Kinderen hebben recht op een naam en nationaliteit. Door een naam te hebben hoor je ergens bij, ben je iemand. We doen een spel. De kinderen kiezen een houding die bij ze past. We moeten goed onthouden welke houding bij welke persoon hoort. Ik roep de namen van de kinderen en zij moeten zo snel mogelijk in de houding van het betreffende kind gaan staan.
3. Ieder kind heeft recht op onderdak en eten en drinken. Wij vinden dit heel gewoon maar er zijn veel landen waar kinderen op straat slapen en geen voedsel hebben. Wij lopen vaak te klagen als we iets moeten eten wat we niet lekker vinden. Ook hebben in Nederland veel kinderen overgewicht. We eten te veel en vaak ook zonder aandacht voor het eten. We hebben met al onze aandacht, al onze zintuigen een partje mandarijn gegeten. We hebben eerst gevoeld, geroken, gekeken en toen zijn we pas gaan proeven. De kinderen kregen de opdracht om heel goed waar te nemen. Ik stelde allerlei vragen. Pas op het eind gingen we alle ontdekkingen die we hadden gedaan delen. Het was een bijzondere ervaring om op deze manier een mandarijn te eten!
4. Kinderen hebben recht op zorg, ook als de ouders er geen geld voor hebben. De kinderen mogen elkaar eens verzorgen. Ze gaan elkaars hoofd wiegen op een handdoek waarop een lekker rustgevend luchtje is gespoten. Rustige muziek aan en genieten maar. Daarna natuurlijk wisselen. Nog een ontdekking: een hoofd is zwaar!
5. Kinderen hebben het recht om te spelen en te ontspannen. We doen een spel op muziek. Op elke mat ligt een kaart met een bewegingsopdracht. Als je de muziek hoort, doe je de opdracht. Zodra de muziek stopt schuif je een mat op en gaat de muziek weer aan dan doe je de volgende opdracht.
6. Kinderen mogen hun mening geven. Een rustige filosofeer opdracht. In tweetallen praten ze over de volgende vraag: Moet je altijd eerlijk zijn? Het gaat niet om een goed of fout antwoord. Het gaat om het beargumenteren van je eigen mening en het respecteren van de mening van een ander, ook als deze anders is dan jouw eigen mening.
7. Elk kind heeft recht op onderwijs. En omdat ze vandaag al de hele dag naar school zijn geweest is het nu tijd voor de ontspanning. Savasana! Met een mooi muziekje op de achtergrond mogen ze nu even lekker liggen en ontspannen. En hopelijk gaan ze dan met hernieuwde energie weer naar huis!

Post

Kaartjes ontvangen is leuk. Toch sturen we elkaar niet vaak meer een kaartje. We sturen elkaar what's app berichtjes, snapchats, mails. Dat is sneller en het kost minder moeite.  Het gewone kaartje sturen we eigenlijk alleen nog bij speciale gelegenheden. Het is dan ook extra leuk als je een keer een kaart of brief ontvangt. Je weet dat degene het met zorg uitgezocht of gemaakt heeft en de moeite heeft genomen om naar de brievenbus te wandelen. Het is eigenlijk een klein cadeautje geworden. En met de feestdagen voor de deur wilde ik eens wat extra aandacht besteden aan dit kleine cadeautje.
We begonnen met een uitgebreide zonnegroet waarin we allerlei extra houdingen deden zoals de krijger I en II de omgekeerde krijger, de hond met één been, de hond met heupopener en de cobra met verschillende manieren van de handen plaatsen.
In de kring lagen allemaal verschillende kaarten. Om de beurt mochten de kinderen een kaart kiezen en bij de kaart hoorde dan een houding. Die deden we met z'n allen. Tussendoor speelden we een spel: Iedereen neemt een dier van één van de kaarten in gedachten. Op muziek wandelen ze door de zaal. Als de muziek stopt mogen ze elkaar om de beurt een vraag stellen. Als de muziek weer speelt moeten ze weer rondwandelen. Je mag niet achter elkaar dezelfde persoon treffen. Lukt het ze om toch van iemand het dier te raden? Dat viel nog niet mee. Het is één kind gelukt om het juiste dier te raden. Daarna weer verder gegaan met de kaarten en tot slot Savasana. Een begeleide meditatie waarbij de kinderen vanuit hun hart een "kaartje"moesten sturen naar de verschillende lichaamsdelen waarin ze vertelden waarom ze dankbaar zijn voor dit lichaamsdeel. Tot slot mochten ze een kaartje naar zichzelf sturen waarin ze iets vriendelijks tegen zichzelf mochten zeggen.
Als creatieve activiteit gingen we een kaart maken op aquarel papier met waterverf. De achterkant is als een ansichtkaart. Ze kunnen de kaart dus echt versturen. De resultaten zijn erg leuk geworden. Ik ben benieuwd wie de gelukkige ontvangers zullen zijn! Ik hoop dat de ontvangers zich realiseren dat het een klein cadeautje is dat met liefde en aandacht is gemaakt!

Herfst en kou

In deze periode laten de bomen hun bladeren vallen. In deze periode is het ook voor ons een goede tijd om dingen los te laten die je niet langer nodig hebt. Bepaalde gewoontes of ideeën over jezelf. (je onzekerheid, je verlegenheid, je ongeduld, het idee dat je niet goed genoeg bent, overmatig snoepen, te laat naar bed gaan, etc.)
In het midden van de zaal staan kaarsen. Dat is het vuur. We dansen om het vuur en gooien alles wat we niet langer nodig hebben (symbolisch) in het vuur zodat er ruimte ontstaat voor nieuwe dingen. Na het bewegen doen we een korte meditatie waarbij de kinderen hun ademhaling moeten tellen. Vanuit die rust kunnen weer nieuwe ideeën ontstaan. Doordat we al flink bewogen hebben is het makkelijker om even stil te zitten.
In de herfst wordt het steeds kouder buiten en we gaan ons afschermen voor de kou door in elkaar gedoken te lopen, fietsen en zitten. Om dit te compenseren gaan we vandaag wat achteroverbuigingen doen. We doen de sfinx met een twist, we doen de cobra met allerlei variaties waar we de handen plaatsen, de sprinkhaan eerst met één been en dan met beide benen en dan de zwaan. De zwaan doen we ook nog in tweetallen waarbij de kinderen elkaar helpen dieper in de houding te komen.
Dan doen we de dynamische kameel, de halve kameel en de kameel met een blok bij de muur. Door de kameel met een blok tegen de muur te doen, zorg je ervoor dat je heupen goed boven je knieën blijven.
In deze periode maken mensen het ook binnen gezellig samen. De kinderen doen allemaal houdingen in tweetallen.
Omdat we het in deze periode rustiger aan gaan doen komen er ook vaak nieuwe plannen en ideeën omhoog borrelen. Onze creativiteit gaat stromen. We doen een rustgevende serie, de aardegroet. Daarna mogen de kinderen hun creativiteit laten stromen. Ze mogen hun eigen serie bedenken. We verdelen de groep in tweeën en elke groep bedenkt een serie. Deze doen we dan met z'n allen. Beide groepen hadden snel een leuke serie bedacht! Toen was het al weer tijd voor Savasana.
De creatieve activiteit was het versieren van een stukje van een boomstam met wattenstaafjes en verf.  De resultaten zijn erg leuk geworden.

Balans

Als je alle dingen in je leven in balans kunt houden dan voelt het leven prettig.  Balans tussen inspanning en ontspanning, balans tussen dingen doen die moeten en dingen doen die je zelf leuk vindt, balans in wat je eet (gezond en ongezond, veel en weinig), balans in dingen samen doen met anderen en dingen alleen doen en zo zijn er talloze voorbeelden te bedenken. Stilte momenten helpen je ook in balans te blijven.
Je balans houden is niet altijd even makkelijk. Balanshoudingen in de yoga werken door op je hele systeem, ook als je niet meer op de mat staat. Ze maken je rustig en evenwichtig waardoor je betere keuzes in je leven kunt maken. We doen deze les dan ook heel veel balanshoudingen.
We beginnen met een warming-up op muziek. Dansen, huppelen, rennen maar als de  muziek stopt moeten ze op één been gaan staan.
Dan doen we de drakenserie. We doen hem eerst langzaam om de houdingen en bewegingen goed te leren en daarna doen we hem in een flow. Een pittige serie waar ze het flink warm van kregen!
We doen de boom en de boom met een twist. We doen de stoelhouding en maken hem steeds wat moeilijker door hem op één been te doen en daarna ook nog met een twist. Dat viel niet mee!
We doen de danser. Eerst alleen en dan in tweetallen. Dat laatste is wat makkelijker, dan kan je lekker  op elkaar leunen.
Dan doen we een spel. Ze moeten met een blok op hun hoofd door de ruimte lopen. Het blok mag niet vallen. Dat lukt de meesten wel. Dan moeten ze in de boomhouding komen met het blok op hun hoofd en zo gaan we de voorgaande oefeningen af met het blok op ons hoofd. Tot slot moeten ze  van staan naar zitten met het blok op hun hoofd.
Dan gaan we naar de zijwaartse plank. Een pittige houding. We doen hem ook in tweetallen. Dat maakt het leuker en je merkt meteen wanneer je je kont naar achteren steekt en dus niet recht als een plank staat want dan duw je elkaar omver.
Dan gaan we bij de muur staan. We beginnen met Trikonasana en daarna naar Arda Chandrasana. De muur geeft steun. Dan doen we nog de hond. De hond met één been, de hond met één arm en dan de hond met één arm en één been. Deze laatste is een lastige balanshouding!
En dan is het tijd om balans te brengen in de les. Na al die inspanning is het tijd voor ontspanning! Met een mooi muziekje aan in Savasana. Voor de kinderen die wilden weten welk nummer het was: Emiliana Torini- Birds. We maken een reis met de adem langs ons lichaam en laten op die manier ons hele lijf ontspannen.
We eindigen met de creatieve activiteit. Ze mogen een yin en yang teken, het teken van balans op hun eigen manier versieren met doodles. Ik heb een boek met voorbeelden meegenomen. Zie hier een paar van de resultaten. Nog niet iedereen was klaar maar ze worden wel al heel mooi!

Herfst

In de herfst trekt de natuur zich terug richting de aarde om kracht te verzamelen voor een nieuwe levenscyclus. We beginnen de les met allerlei manieren om te aarden. We beginnen op swingende muziek waarbij we veel springen en stampen. We doen de energetische olifant, een heel sterke grondingsoefening . We masseren onze voeten met balletjes en voelen het verschil tussen onze voeten als de ene voet wel gemasseerd is en de ander niet. De kinderen kunnen goed verwoorden wat voor verschil ze voelen. Daarna doen we een aantal krachtige houdingen zoals de krijger I en II.
Bomen laten niet alleen hun bladeren vallen maar ook hun zaden (kastanjes, eikels, bessen, etc) We bespreken hoe deze zaden zich verspreiden en doen er houdingen bij.
In de herfst is het weer wisselvallig. Dan is er regen, dan storm, dan weer een regenboog en er zijn prachtige wolkenluchten te zien. Hierbij horen houdingen. We doen een reactiespel en elke keer als de muziek stopt, noem ik een woord en moeten de kinderen in de bijbehorende houding gaan staan. De ene keer is dat een houding met z'n tweeën, de andere keer is dat een houding alleen.
Daarna doen we nog de houdingen bij de herfstdieren: de slak, de spin, de eekhoorn en de egel. De kinderen bedenken zelf houdingen erbij en we doen de houdingen die ik bedacht heb.
Buiten wordt het donker. We branden kaarsen voor de gezelligheid. Wij doen de kaars houding.
Niet voor niets neemt de natuur een rustperiode. Dat heeft de natuur nodig om straks in de lente weer uitbundig tot bloei te komen. Dieren maken zich klaar voor een winterslaap. Ook wij hebben rustmomenten nodig in ons leven. Het is belangrijk om hierin een balans te houden. Wij eindigen met een rustmoment: savasana.
Tot slot maken we een herfsthanger.

Schoonheid

Schoonheid is een gevoel van verwondering voor de wereld om je heen. De natuur, de mensen en natuurlijk jezelf. Schoonheid leert je verder te kijken dan het oppervlakkige. Kun je de schoonheid van een regenbui zien als je op de fiets zit of een storm, een persoon waarvan de eerste indruk niet zo positief is, jezelf ondanks dat je haar misschien niet leuk zit of je een pukkel op je neus hebt?
We hebben het vaak over de zon en hoe de zon de wereld er vrolijker en mooier uit laat zien. Maar hebben jullie de volle maan gezien deze week? Prachtig! Daarom beginnen we dit keer met de maandans, geïnspireerd op de maandans van Shiva Rea. Moeilijk omdat deze dans alle kanten op gaat met houdingen die ze nog niet zo vaak gedaan hebben. Lukt het ze om toch de schoonheid van deze dans te ervaren?
Houdingen krijgen iets sierlijks als je ze dynamisch maakt. We doen een aantal bekende houdingen op een dynamische manier. Zo doen we de kat, een variatie op de kat, parsvakonasana, lunge met knie op de grond en de kameel. Met sierlijke armbewegingen krijgen deze houdingen nog meer schoonheid.
De schoonheid in de mensen om je heen zien wordt makkelijker als je dingen samen doet. Je leert elkaar dan beter kennen en vaak is het dan makkelijker om iemands goede kanten te zien, iemands schoonheid. We doen een aantal houdingen in tweetallen. We doen de boom, zijwaartse buiging en de danser. We wisselen elke keer van partner.
De schoonheid in jezelf zien is niet altijd makkelijk. Goed voor jezelf zorgen draagt bij aan het gevoel van schoonheid. We doen een aantal detox houdingen.
Dan zorgen we ook nog even goed voor elkaar. De kinderen vormen groepjes van drie. De middelste krijgt van de andere twee een handmassage. De kinderen rouleren zodat iedereen een keer in het midden komt te zitten.
Dan maken we met z'n allen nog wat moois. De boomhouding met z'n allen in een cirkel op verschillende manieren. Dat valt nog niet mee maar des te groter is de vreugde als het uiteindelijk lukt!
In Savasana mogen de kinderen een positieve affirmatie in hun hoofd herhalen: Ik open mijn hart voor de schoonheid om mij heen, ik open mijn hart voor de schoonheid van andere mensen, ik open mijn hart voor mijn eigen schoonheid. Mijn schoonheid zit van binnen en straalt naar buiten. Het maakt niet uit hoe ik er uit zie, ik ben schoonheid!
En daarna luisteren ze naar het lied: Beautiful van Christina Aguilera.
Vorige week hadden ze de eerste helft van de tekenopdracht gedaan. Vandaag de tweede helft. Op de ondergrond van mooie kleuren mochten ze nu gaan doodlen. Het zijn prachtige kunstwerken geworden. De schoonheid straalt er vanaf! Kunnen ze ook de schoonheid van hun eigen kunstwerk zien?

Vertrouwen

Omdat het deze week ook kinderboekenweek is, begin en eindig ik deze les met een verhaal. Ik begin met een verhaal van Swami Satchidananda uit het boek "Enlightening Tales".
In dit verhaal komt naar voren dat alles met een reden gebeurt. Vaak is die reden niet duidelijk en besef je je pas later, soms jaren, dat het goed was dat de dingen op een bepaalde manier gelopen zijn. Je moet dus vertrouwen hebben dat het allemaal goed komt. Vertrouwen hebben is niet altijd makkelijk, zeker niet als de dingen tegen zitten. Het is makkelijker om vertrouwen te hebben als de dingen goed gaan en ook om vertrouwen te hebben in de dingen die eigenlijk vanzelfsprekend zijn. Zoals het opkomen van de zon, dag en nacht, etc.
We doen de zonnegroet om lekker op te warmen. We doen hem meerdere keren zodat we goed warm zijn voor de volgende serie. Vertrouwen hebben zorgt ervoor dat je je minder zorgen maakt en meer vreugde ervaart in je leven. We doen de vreugde serie. Geen eenvoudige houdingen maar wel houdingen waar je vrolijk van wordt. De kinderen doen het goed mee. Ze moeten vertrouwen hebben dat, ondanks dat zij de serie niet kennen en de houdingen alle kanten op gaan, het allemaal goed komt.
Het is belangrijk om vertrouwen in jezelf te hebben maar het is ook belangrijk om op anderen te kunnen vertrouwen. We doen een aantal houdingen in tweetallen. De tweetallen wisselen steeds zodat de kinderen steeds met een ander de oefening doen. Ze doen de weegschaal met een variatie met de armen, wat nog eens extra vertrouwen in elkaar vergt. Ze doen de weegschaal waarbij ze door de knieën zakken tot net boven de grond en dan weer omhoog komen. Ze doen een oefening waarbij de één de ander door de zaal begeleid terwijl deze laatste zijn ogen dicht houdt. Durf je te vertrouwen dat de ander je nergens tegenaan laat botsen? Dan doen we een oefening waarbij ze in tweetallen rug aan rug moeten zitten en dan samen omhoog moeten komen. We doen dezelfde oefening met z'n drieën en dan met z'n vieren. Dat valt niet mee maar ze hebben een hoop lol met elkaar.
Vertrouwen hebben zorgt ervoor dat je je angsten loslaat. We doen wat oefeningen om kracht en moed te krijgen zoals de krijger II en de halve maanhouding. Daarna doen we de L-stand (tegen de muur) en de handstand. Voor deze laatste oefeningen heb je echt wel wat moed nodig! Maar dat hebben ze! Nu ze zo veel moed hebben getoond en hun angsten overwonnen hebben, durven ze vast ook wel het spel "raad mijn dier" te doen. Ze krijgen allemaal een kaartje met een dierennaam erop. Ze moeten een houding bedenken bij dit dier en deze aan de rest van de groep voor doen. De anderen moeten raden welk dier er wordt uitgebeeld.
Vertrouwen is ook weten dat je je leven lang de mogelijkheid hebt om te leren en te groeien. Dat betekent dus niet bang zijn om fouten te maken en niet opgeven als iets niet direct lukt. We doen een paar lastige maar grappige oefeningen. Je ene arm draait rondjes naar voren, je andere arm rondjes naar achteren en dat tegelijkertijd. Lukt dat? Kun je in een keer een heel rondje om je as springen? Lukt dat? Kun je met je voet een liggende acht draaien en met je tegenoverliggende hand een zes in de lucht tekenen? Kun je met je ene hand op je hoofd kloppen en met de andere hand cirkels op je buik wrijven? We sluiten de les af met een verhaal over een vlinder die uit zijn cocon wil komen. De moraal van dit verhaal is dat moeilijkheden soms nodig zijn om je te laten groeien, om sterker te worden.
De creatieve activiteit heeft ook met vertrouwen te maken. Ze krijgen een deel van een opdracht, de rest van de opdracht komt de volgende keer. Ze hebben dus geen idee wat ze gaan maken maar moeten erop vertrouwen dat het goed komt volgende week...

Aandacht

We hebben het vaak zo druk met van alles dat we vergeten dingen met aandacht te doen. Als je dingen met aandacht doet, brengt dat meer rust en plezier in je leven. Je geniet meer van de dingen als je ze met aandacht doet, zelfs van de minder leuke dingen! Tijdens deze les hebben we de aandacht naar verschillende gebieden gebracht. We begonnen met de aandacht voor de ademhaling. Extra aandacht voor de ademhaling tijdens de yogahoudingen. Daarnaast aandacht voor de yogahoudingen zelf, dwz goed opletten hoe je de houding uitvoert. We doen de zonnegroet, de kat met wat variaties met de armen en benen, we doen de hond, de waaiboom, de boom, de krijger, de lunge met verschillende variaties, de zijwaartse plank in verschillende variaties en de duif met verschillende variaties. Dan brengen we ook de aandacht naar elkaar. De kinderen doen allerlei houdingen in tweetallen. De tweetallen wisselen steeds zodat je elke keer met een ander de houdingen doet. We doen verschillende twist houdingen, de boot, een vooroverbuiging en achteroverbuiging in flow en we doen een "handendans". Tussendoor doen we een spel waarbij je je aandacht heel goed bij de opdracht moet houden. Dat valt nog niet mee. Vooral niet als we het op de maat van de muziek moeten doen en er een extra spelregel bijkomt waardoor er van richting gewisseld moet worden. We doen ook nog een "test" van hoe de aandacht voor de omgeving is. Ze moeten in de achterste helft van de zaal gaan zitten en zonder te kijken in twee minuten zoveel mogelijk dingen opschrijven die ze in de andere helft van de zaal hebben gezien. Het is grappig om te merken dat sommige kinderen details hebben waargenomen en anderen vooral de grote, voor de hand liggende dingen hebben opgeschreven. Toen hebben we de aandacht naar onszelf gebracht. We deden een bodyscan waarbij de aandacht langs het hele lichaam gebracht werd. Tot slot mochten de kinderen met alle aandacht gaan kleuren. Alleen daar mee bezig zijn, met een rustig muziekje op de achtergrond, werkt heel ontspannend. De kleurplaten zijn nog lang niet af. Ik hoop dat de kinderen thuis ook een rustmomentje kunnen vinden om er mee verder te gaan. En als je lekker met je kind mee wil doen...deze kleurplaat kun je gratis downloaden. Zie onderaan voor de website. Veel kleurplezier!

Deze kleurplaat is van Thaneeya McArdle's book of Abstract Coloring Pages. (www.art-is-fun.com)

Assertiviteit

Assertiviteit is vanuit rust en zelfvertrouwen voor jezelf opkomen. Je hebt de moed om op te komen voor datgene waar je in gelooft. Assertiviteit komt voort uit het kennen van je eigen waarde.
We beginnen de les met een meditatie waarbij de kinderen nadenken over wat hen bijzonder maakt en wat hun kwaliteiten zijn. Dan mogen ze in tweetallen aan elkaar vertellen wat hun kwaliteiten zijn. Nadat ze allemaal verteld hebben, bespreek ik met hen hoe het voelde om dit met een ander te delen. Was het makkelijk of moeilijk? Het bleek dat eigenlijk alle kinderen dit heel lastig vonden. Ze vonden het lastig om hun eigen kwaliteiten te zien en het delen gaf ze het gevoel verwaand te zijn en letterlijk het gevoel van een steen op je maag hebben. Ik heb de kinderen uitgelegd dat juist je bewust zijn van je eigen kwaliteiten je eigen waarde vergroot. Het is belangrijk om te weten waar je goed in bent!
We deden de zonnegroet met verschillende variaties erin om even lekker warm te worden. Daarna deden we houdingen die zelfvertrouwen, kracht en moed geven. We deden krijger I en II, de L-pose en de handstand (daar hadden sommigen wel wat moed voor nodig!) en een oefening met z'n tweeën waarbij je met de ruggen tegen elkaar aanstaat en de een de ander optilt door voorover te buigen.
Toen dacht ik dat ze wel genoeg moed zouden hebben om aan elkaar te laten zien welke yogahouding ze goed kunnen. En dat was ook zo. Iedereen deed de yogahouding waarvan hij vindt dat hij er goed in is voor en de rest deed de houding na. Het was leuk om te ontdekken dat voor de een een houding heel makkelijk is en voor de ander bijna onmogelijk.
Daarna hebben we een aantal houdingen gedaan voor het keelchakra. Dit chakra stimuleert de communicatie. En dat heb je nodig om je grenzen aan te kunnen geven. En als je voor jezelf opkomt dan is het natuurlijk de bedoeling dat je dit doet vanuit rust en zelfvertrouwen en niet vanuit boosheid en irritatie. Daarvoor moet je goed in balans zijn. We deden balanshoudingen. Die zorgen ervoor dat je niet alleen lichamelijk maar ook geestelijk meer in balans blijft. We deden een variatie op de boomhouding en de adelaar. Daarna deden we een spel. Het ging erom dat ze tijdens het spel assertief waren op een rustige en vriendelijke manier.
Tot slot deden we nog wat ontspannende liggende houdingen. De ruitenwissers en het oog door de naald. Daarna lekker Savasana.
Tijdens de creatieve activiteit moesten ze een bloem tekenen en op elk blad van de bloem hun eigen kwaliteiten schrijven.

Donderdag 11 september geen les

Deze dag gaat de les niet door. Ik zit in Limburg voor een Teacher Training. Volgende week is er gewoon weer les. Tot dan!

De zon in je hart

Als het mooi weer is, worden de meeste mensen vrolijker. Ze lachen meer, hebben positieve gedachten en zijn vriendelijker voor elkaar. Maar hoe kunnen we de zon in ons hart houden als de dagen koud en guur worden? M.a.w. hoe kunnen we positieve gedachten houden en vrolijk blijven? We beginnen de les met een korte meditatie waarbij we observeren hoe we ons op dit moment voelen. Voelen we ons vrolijk, blij of zitten er zorgen en negatieve gedachten in ons hoofd?
In tweetallen kloppen de kinderen elkaar "wakker" en vol energie. Dan doen we de zonnegroet met de krijger en de godinnen krijger tussendoor.
In de kring liggen allemaal kaarten met affirmaties erop. Affirmaties zijn positieve zinnen. De kinderen mogen hun eigen affirmatiekaart trekken. Om de beurt lezen ze hun kaart voor en daar doen we dan bijpassende houdingen bij. Zo leren we van de affirmaties dat je van bewegen een positief gevoel krijgt, dat je moet durven vertrouwen dat je een mooie toekomst tegemoet gaat, dat je makkelijk vrienden kunt maken, dat je -ook al zitten dingen soms tegen- positief moet blijven denken omdat je gedachten kracht hebben. We hebben geleerd positief over onszelf te denken als we in de spiegel kijken door dat te oefenen met de spiegel houding. We hebben geleerd dat van jezelf houden heel erg belangrijk is. Als je van jezelf houdt, word je aantrekkelijker voor andere mensen. We hebben geleerd dat nieuwe dingen leren of ondernemen soms spannend of zelfs eng kan zijn maar dat je dit gevoel om kan draaien en het kunt zien als een moment om een krachtiger en sterker mens te worden. We hebben geleerd dat we bijzonder zijn, er is immers maar één persoon op de hele wereld zoals jij! Dat het belangrijk is om uniek te blijven en dus jezelf te blijven. En we hebben geleerd om tevreden te blijven over onszelf, ook als de dingen niet lukken of niet gaan zoals we zouden willen. En natuurlijk zijn veel van deze dingen niet iets wat je meteen vlekkeloos kan toepassen maar ze zijn er zich vandaag wel van bewust geworden en dat is de eerste stap.  We hebben veel houdingen gedaan, ook een aantal pittige zoals de zijwaartse plank met je been in de boomhouding en "wild thing", de boot en de hefboom (buikspieren!) en een aantal houdingen in tweetallen zoals de titanic en de weegschaal. We hebben nog een associatie spel gedaan en tot slot een visualisatie over de ondergaande zon. Dit laatste was de inspiratie voor de creatieve activiteit: Hoe warm is jouw zon?
Met vetkrijt gingen ze hun eigen zon tekenen. Zie hieronder de resultaten...

De ademhaling

Vandaag ging de les over de ademhaling. De ademhaling is je Prana, je levensenergie. Een goede ademhaling bevordert de gezondheid. De ademhaling verandert in bepaalde situaties, bv als je schrikt of als je bang bent. Je hart gaat dan sneller kloppen en je hele lichaam gaat in de stress modus. Als je je ademhaling kunt controleren, kun je jezelf in dit soort situaties weer kalm maken zodat je in staat bent om op de juiste manier te reageren.
We beginnen met een mindfulness oefening waarbij we observeren of er iets veranderd in ons lichaam en ons gevoel als we eerst glimlachen en daarna boos kijken en weer terug naar de glimlach gaan. We doen de camelride en de sufidraai waarbij we heel bewust op bepaalde momenten inademen en uitademen. Dan de spiegel waarbij we ook heel bewust de beweging op het ritme van de ademhaling doen. Daarna doen we een aantal houdingen waarbij we de armen bewegen en onze beweging met de ademhaling mee laten gaan. Daarna doen we een aantal houdingen waarbij onze hartslag flink omhoog gaat, oa de kikker en de trampoline. Dan mogen ze in tweetallen rug aan rug gaan zitten en elkaars ademhaling voelen. Voelen ze ook hun hart kloppen? Dan doen we een aantal houdingen in tweetallen om rustig te worden waarbij we weer de aandacht naar de ademhaling brengen. We doen een twist, voorover en achteroverbuigingen en een zittende "dans". Dan mogen ze weer rug aan rug gaan zitten om het verschil te voelen met de eerste keer.  Dan doen we een circuit met verschillende ademspelletjes. Tot slot doen we liggend ontspannende bewegingen op het ritme van de ademhaling. De creatieve activiteit was het tekenen van golven. Golvende bewegingen maken en kleuren werkt ook rustgevend en zorgt voor een ontspannen ademhaling.

Thailand

Thailand is een bijzonder land. De mensen zijn er heel vriendelijk, behulpzaam en dankbaar. De natuur is er prachtig, er zijn bijzondere dieren en een heleboel tempels en spirit houses. Genoeg redenen om een les over dit land te doen. Ik vertel de kinderen eerst het een en ander over de mensen in Thailand, korte anekdotes over wat ik heb meegemaakt en gezien. Naar aanleiding van de verhalen doen we een meditatie over dankbaarheid. Dan doen we allerlei houdingen van dieren die ik daar gezien heb zoals de olifant, de schorpioen, de slang, de hagedis, de vleermuis, de aap, etc.
De mensen werken daar veel samen, helpen elkaar waar nodig. Ze zijn afhankelijk van elkaar en zorgen goed voor elkaar. Ik geef de kinderen een aantal houdingen die ze zelf moeten bedenken en met z'n allen moeten uitvoeren. Ze moeten dus samenwerken en hebben elkaar nodig om de houding uit te voeren. Ze moeten een tempel maken, de zee, een longtailboat (natuurlijk een foto meegenomen) en een bloem. Ze verzinnen leuke dingen.
Natuurlijk hoort een Thaise massage er ook bij. Daarbij wordt normaal gesproken je hele lijf gemasseerd en op het eind krijg je nog een gezichtsmassage. Wij doen de gezichtsmassage. In tweetallen mogen ze elkaar een gezichtsmassage geven met ronde edelstenen op een stokje. Tot slot doen we een bodyscan waarbij we ons voorstellen dat we een zon in ons hart hebben en we laten die zon door ons hele lichaam reizen. Dan is het tijd voor de creatieve activiteit. We maken een gelukshanger. In Thailand hebben de mensen overal (in taxi's, boten, winkels, etc.) gelukssymbolen hangen, kettingen van bloemen, olifanten, buddha's, etc.

Vandaag beginnen de yogalessen weer!

Na een zonnige zomervakantie is iedereen hopelijk weer lekker uitgerust om te beginnen met school. Ook de yogalessen beginnen weer. Vandaag is de eerste les. Hoop alle kinderen weer te zien!

Vakantie les

De laatste les voor de zomervakantie. De les gaat vandaag over op vakantie gaan. Welke manieren van reizen zijn er? We doen er houdingen bij, alleen, in tweetallen en met z'n allen. We doen de trein, de bus, het vliegtuig, de helikopter, de fiets, de kameel, het paard, etc. Dan doen we er een reactiespel mee. Ik noem een voertuig en zij moeten zo snel mogelijk de houding erbij doen.
In het midden ligt de atlas met de kaart van Europa. Om de atlas staan pionnen. Om de beurt mogen ze vertellen naar welk land ze op vakantie gaan en hun pion op de juiste plek op de kaart plaatsen. Dan bedenken we bij dat land een yogahouding. Eerst moeten we natuurlijk weten waar je aan denkt bij dat land, daarna verzinnen we er een houding bij. We hebben de stieren uit Spanje nagedaan, de bergen in Oostenrijk, de bossen en grotten in de Ardennen en de Buddha beelden uit Thailand, duiken in de zee van Corfu en we hebben gedobberd op zee in Turkije.
We hebben het spel "Ik ga op vakantie en doe yoga" gedaan waarbij ze om de beurt een houding moesten toevoegen aan de reeks houdingen en alle houdingen dus op goede volgorde elke keer moesten laten zien.
Tot slot nog even met de ogen dicht op het strand gelegen en toen was het tijd voor iets creatiefs. Dit keer hebben ze tekeningen gemaakt door alleen maar stippen te zetten.
De kinderen waren erg trots op hun berg houding. Ze wilden dat ik een foto nam. Voor deze ene keer zet ik dus een foto van de kinderen op mijn blog. Dan kunnen de ouders ook hun acrobatische berghouding zien!
Ik wens iedereen een hele fijne vakantie en donderdag 21 augustus beginnen de lessen weer! Tot dan!

WK-voetbal yogales

Je kan er niet omheen op dit moment. Na twee overwinningen heerst de oranjekoorts weer volop! Zo ook tijdens de yogales.

We begonnen deze les met een voetbal warming-up. Alleen dan met ballonnen, oranje ballonnen! Hoog houden van de ballonnen met je voet, met je knie, kopballen, overschieten, over koppen, etc. Daarna mochten de kinderen om de beurt een voetbal pakken. Op de achterkant stonden woorden die met voetbal te maken hebben zoals: keeper, corner, sliding, penalty, het doel, etc. Bij alle woorden hoorden één of meerdere houdingen. Die hebben we uitgevoerd. We hebben oa de zijwaartse plank gedaan, de boom, de boom in tweetallen, de dolfijn, de L-pose, de brug met een been gestrekt omhoog, lunges, etc. Ook het van persietje mocht natuurlijk dit jaar niet ontbreken, die gaat tenslotte heel internet over! Na bijna alle houdingen gedaan te hebben deden we een reactiespel. Kijken of ze nog wisten welke houding bij welk voetbalwoord hoort. Achter elkaar de woorden roepen en de kinderen moesten zo snel mogelijk in die houding gaan staan. Ook blessuretijd ontbrak niet. Ze hebben elkaar een massage gegeven. Tot slot hebben ze in Savasana met behulp van de ademhaling alle lichaamsdelen laten ontspannen.
Als creatieve activiteit een voetbalarmband gemaakt met Loom elastiekjes.

Je lichaam is een tempel

Wat bedoelen ze daar nu mee? We praten hier over met elkaar. Wat duidelijk wordt, is dat we goed voor ons lichaam moeten zorgen. Maar hoe doe je dat? Alisa vertelt dat je zelfvertrouwen moet hebben. Maar hoe krijg je dat? Door positief te denken! Je gedachten hebben heel veel invloed op je. Als het je lukt om je gedachten positief te houden dan kan dat enorm helpen. Als je denkt dat je iets niet kan of dat iets waarschijnlijk niet zal lukken dan zal het ook heel lastig worden. Als je denkt dat je het kan en dat het je gaat lukken is de kans van slagen een stuk groter. Op een schaal liggen allemaal kaartjes met positieve gedachten erop. De kinderen mogen allemaal een kaartje trekken. Sommigen blijken erg goed van pas te komen. Het kaartje houden ze bij hun mat zodat ze er gedurende de les naar kunnen kijken en er aan kunnen denken.
Wat is nog meer nodig om goed voor je lichaam te zorgen? De kinderen komen al snel op bewegen. We gaan de zonnegroet doen. De zonnegroet houdt je lichaam soepel en zorgt ervoor dat de energie weer door je lichaam gaat stromen. We doen eerst de 'gewone' zonnegroet en dan de zonnegroet wat speelser en met een variatie erin. Dat brengt ons meteen naar het volgende wat je lichaam gezond houdt en dat is lachen en spelen! We doen de boom in de kring waarbij we elkaars been vasthouden. Daarna maken we het nog wat moeilijker. We doen de boom en leggen een been op elkaars dijbeen. En dat lukt! Knappe yogi's!
We doen allerlei houdingen in tweetallen, zelfs een mooie zittende serie waarbij ze nog net niet in de knoop raakten ;-)
Ook wat houdingen voor dappere yogi's: de handstand en het hangende aapje (een soort acrobatiek, acroyoga).
Wat ook belangrijk is om goed voor je lichaam te zorgen is natuurlijk je eten en drinken. Gezond eten en drinken! In plaats van al die vruchtensapjes lekker water drinken. Dat deden we dan ook. Met een schijfje citroen erin.  En we deden een mindfulness oefening. We gingen heel aandachtig een dadel eten. Eten met al onze zintuigen. We hebben gevoeld, gekeken, geluisterd, geroken en geproefd.
Het is ook belangrijk om dankbaar te zijn voor je lichaam, voor wat het allemaal doet en kan! Neem je voeten, die dragen je dag in dag uit overal naar toe. We hebben ze daarom eens lekker gemasseerd. We deden dat met een balletje onder onze voet. Eerst de ene voet en dan even het verschil ervaren. Het leek wel of de gemasseerde voet blijer was, lichter, groter...en toen de andere voet.
Maar ook onze handen gebruiken we de hele dag. Ook die hebben we een massage gegeven. In drietallen, één in het midden de andere twee ernaast. De middelste werd aan beide handen gemasseerd. En daarna natuurlijk wisselen, want iedereen wil zijn handen gemasseerd hebben!
Tot slot hebben we een meditatie gedaan. Want binnen in jezelf is een heel stil, rustig, plekje waar je jezelf goed kunt horen. Tijdens de meditatie concentreerden we ons op de ademhaling en het kloppen van ons hart. Twee dingen die vanzelf gaan, waar we helemaal niets voor hoeven te doen en waar je op kunt vertrouwen dat je lichaam dat dag en nacht blijft doen. Elke dag even naar dit rustige plekje gaan is heel goed voor je lichaam. Daarvoor hoef je niet speciaal te gaan zitten. Je kunt dezelfde rust misschien ook wel ervaren als je aan het tekenen bent of iets anders waar je helemaal in opgaat.
We komen dit keer helaas niet aan de creatieve activiteit toe. Die doen we dan volgende week, we maken dan een armbandje waarmee we ons lichaam versieren en dat ons eraan helpt te herinneren goed voor ons lichaam te zorgen. We sluiten af met de yogagroet: Namasté. Het licht in mij, groet het licht in jou!

Eenheid

Ik lees het deugdenkaartje over eenheid aan de kinderen voor, zodat ze weten wat de deugd inhoudt.
We doen de Dru-yoga zonnegroet als warming-up en daarna doen we houdingen bij verschillende aspecten van de deugd eenheid. We gaan eerst de eenheid in onszelf ervaren. Dat doen we door houdingen te doen waarbij de eerst de ene kant van je lichaam rekt en dan de andere kant. Voor we de andere kant doen voelen we het verschil tussen links en rechts. Dan doen we de andere kant en voelt het lichaam weer als één geheel. Dat doen we met verschillende houdingen.
Dan doen we allerlei oefeningen waarbij je samen één bent. Je moet elkaar dan heel goed aanvoelen zodat je als het ware één wordt. We doen een oefening waarbij ze elkaar door de ruimte moeten leiden door alleen een hand lichtjes op de schouder van de ander te houden. Het blijkt soms nog best lastig te zijn om jezelf over te geven en te vertrouwen op de ander als je je ogen dicht hebt. We doen een oefening waarbij ze in tweetallen heel lichtjes de handen tegen elkaar houden en de ogen dicht doen. Op rustige muziek maken ze samen golfbewegingen. Door heel goed te voelen word het één beweging waarbij je vaak niet eens meer weet wie de leiding neemt en wie volgt.
We maken een binnencirkel en een buitencirkel. De tweetallen die tegenover elkaar staan krijgen de opdracht om van een houding één houding te maken. Je doet dus allebei dezelfde houding maar je bedenkt iets waardoor het toch één geheel vormt. Alle tweetallen doen dezelfde opdracht. Toch lukt het elk tweetal om iets anders te bedenken. We hebben weer een hoop leuke variaties ontdekt bij veel verschillende houdingen!
We sluiten af met een meditatie in de kring met onze handen in elkaar. De ene hand open om te ontvangen, de andere hand gesloten om te geven. We geven met behulp van de ademhaling energie aan elkaar door. Inademend ontvang je energie, uitademend geef je energie.
Bij de creatieve activiteit krijgen alle kinderen vier vierkantjes. Die mogen ze versieren met vetkrijt en waterverf. Van de zelfgemaakte vierkantjes kiezen ze er één van zichzelf uit. De andere drie gaan in het midden. Elk kind mag uit het midden nog drie vierkantjes van anderen uitzoeken. Die vierkantjes worden op een papier geplakt waardoor de kunstwerkjes van verschillende kinderen samen weer één kunstwerk worden, een eenheid.

Ondernemingszin

Ondernemingszin betekent dat je dingen met enthousiasme onderneemt. Dat je het leuk vindt om je nieuwe ideeën uit te proberen en dat je origineel durft te zijn. Als er problemen op je pad komen zie dat als een kans om nieuwe uitdagingen aan te gaan. Je neemt graag de leiding om je ideeën vorm te geven of iets te organiseren en je hebt het vertrouwen dat het gaat lukken.
Deze les gaan we allerlei oefeningen doen die hiermee te maken hebben. We beginnen met het enthousiasme tijdens de warming-up. Er liggen allemaal meditatie kussens verspreid door de ruimte. Op elk kussen ligt een kaartje met een houding. Op muziek dansen ze tussen de kussens door. Als de muziek stopt, probeer je zo snel mogelijk de houding te doen die bij dat kussen hoort.
Daarna gaan ze in tweetallen bij elkaar zitten. Elk tweetal krijgt een kaartje met daarop twee houdingen. Het probleem is dat er van die twee houdingen, één houding gemaakt moet worden. Het ontbreekt de kinderen op dit gebied niet aan ondernemingszin, ze gaan enthousiast de uitdaging aan en komen met originele ideeën.
Er is ook moed voor nodig om een origineel idee te laten zien aan anderen. Veel yogahoudingen hebben dierennamen. Ze krijgen nu allemaal een kaartje met een naam van een dier erop. Geen bestaande naam van een bestaande yogahouding maar een bedachte naam. Zij moeten de yogahouding erbij bedenken. Dat valt niet altijd mee want ik heb natuurlijk niet al te voor de hand liggende dieren uitgekozen. Ze hebben leuke houdingen erbij bedacht!
Daarna mochten ze weer in tweetallen gaan staan. Eén was de leider, de ander moest volgen. De leider deed allemaal yogahoudingen voor, de ander deed ze na. Daarna wisselden ze van rol. We hebben even gesproken over hoe het was om de leiding te nemen en hoe het was om te volgen. Welke rol vonden ze het prettigst en waarom? Het is leuk om te merken hoe goed de kinderen kunnen vertellen waarom ze een bepaalde rol wel of niet fijn vonden.
Het is ook belangrijk om de stilte op te zoeken om op nieuwe ideeën te komen. We doen een eindmeditatie waarbij we proberen om met de aandacht bij de adem te blijven.
Bij de creatieve activiteit maken we een doorgeef mandala. De resultaten zijn erg leuk geworden!
En speciaal voor jou Naomi: de muziek op het eind van de les: Agnes Obel met "Riverside".

Kracht

In het midden staat een vaas met stokken erin. Krachtstokken. Aan elke stok hangt een strook en daarop staat welke kracht er bij deze stok hoort.

Bij elke kracht horen yoga oefeningen die we dan uitvoeren. De kracht van gedachten, de kracht van concentratie, de kracht vanuit je centrum, de kracht van de adem, de kracht van liefde, de kracht van meditatie, de kracht van deugden, de kracht van affirmaties, de kracht van asana's en de kracht van de natuur. Bij elke kracht legde ik het een en ander uit voor we de oefening gingen doen.
Om de beurt mochten de kinderen een stok uit de vaas halen en lezen welke kracht erbij hoort. Dan voerden we de oefening uit. De kinderen hebben ervaren dat gedachten echt kracht hebben. Ze moesten elkaar eerst gewoon optillen. Daarna moesten ze in gedachten voorstellen dat er wortels uit hun voeten diep de aarde in groeiden. Toen moesten ze elkaar weer optillen. Wat een verschil! Probeer het maar eens uit!
We hebben een meditatie gedaan waarbij we onze aandacht op de geluiden om ons heen richtten. We hebben allerlei yogahoudingen gedaan waaronder de zonnegroet, een heel krachtige serie die je gezond en sterk houdt. Ze hebben elkaar een liefdevolle massage gegeven en ze hebben de deugden in zichzelf en in elkaar benoemd en nog veel meer.
Tot slot mochten ze een stok uit de vaas pakken om die te versieren. Ze mochten de deugden aan de stok hangen. Zo hebben ze elke dag een reminder aan hun deugden en hun eigen kracht! Ze zijn echt prachtig geworden!!